Om niet onderuit te gaan bij hoge werkdruk in je job zijn sociale steun, zekerheid & haalbare uitdagingen essentieel.
Zo blijkt uit een onderzoek dat werd uitgevoerd door KULeuven bij kleine ondernemingen, zoals horeca, kleine productiebedrijven of dienstensector (zoals een architectenbureau).
In dergelijke kleine ondernemingen dient de zaakvoerder vaak zelf de extra werkdruk die veroorzaakt wordt door afwezige collega's op te vangen. Hier bleek dat hoge werkdruk, mits voldoende sociale steun, zekerheid & uitdaging, de zaakvoerder wel meer stress opleverde, maar geen afbreuk deed aan zijn hoge vitaliteit en fysieke en psychische goede gezondheid.
Daarentegen leverde de hoge werkdruk en -stress voor de collega's die geen bufferend sociaal netwerk, zinvolle werkuitdaging of zekerheidsgevoel hadden wel een lage werk- en levenstevredenheid op, slechte algemene gezondheid, veel fysiek en psychische klachten en stress en uitputting.
1. Sociaal netwerk als eerste buffer voor schadelijk impact van hoge werkdruk
Een veilige thuissituatie, waar je 's avonds terecht kan bij je partner voor een luisterend oor, vormt een enorme buffer voor werkstress en helpt om moeilijke levensomstandigheden op te vangen.
Echte sociale contacten bufferen stress doordat ze je stresshormonen verlagen en je 'feel good' hormoon (oxytocine) stimuleren, zelfs onder acute stress. Het zoeken naar hulp bij een collega om een werkprobleem op te lossen, of het vertellen over de stressvolle situatie aan vrienden, bieden dus een draagvlak om sneller te herstellen na stress en beter met werkdruk om te kunnen gaan.
Een veilige thuissituatie, waar je 's avonds terecht kan bij je partner voor een luisterend oor, vormt een enorme buffer voor werkstress en helpt om moeilijke levensomstandigheden op te vangen.
Vergeet echter niet dat je partner of vrienden niet de rol van je psycholoog of coach vertolken. Ook bij je collega's of leidinggevende kan je soms jouw verhaal niet kwijt, ondermeer omdat zij zelf weinig ruimte hebben of eenvoudigweg niet sociaal-ondersteunend aangelegd zijn.
Wat kan je doen om jezelf in deze gevallen van eenzaamheid, sociale isolatie of gebrekkige steun toch zoveel mogelijk te ondersteunen?
->je kan dezelfde sociale steun zoeken bij mensen wiens job het is om naar jou te luisteren en er voor jou te zijn (bv. een coach)
-> je kan jezelf in een staat van voldoening en verbinding brengen, zonder dat je daarvoor een andere persoon nodig hebt. Op die momenten zal je je eveneens 'niet alleen' voelen, het 'feel good' knuffelhormoon (oxytocine) aanmaken en je gesteund voelen.
Hiervoor dien je jouw zorgsysteem te activeren, dit is een emotionele staat waarin je je bevindt als jij je rustig, ontspannen, goed en verbonden voelt. Op dat moment zal een bepaald deel van je tiende hersenzenuw actief zijn, nl. je ventrale vagus.
2. Zekerheid als tweede buffer voor schadelijk impact van hoge werkdruk
Idealiter ervaart een mens voldoende zekerheid over het voorbestaan van zijn leven en levensstijl. Deze biologische basisbehoefte die ons allen verbindt, wordt serieus uitgedaagd in onze huidige maatschappij. We worden overspoeld door bedreigende beelden en berichten, maken ontwrichtende privésituaties mee (zoals ziekte, scheiding, ...) en bovendien helpt ons moderne brein ons niet. Dit zorgt er namelijk voor dat we met onze gedachten snel stress kunnen oproepen wanneer het niet nodig is en dat we zonder het te beseffen lichamelijk onder teveel spanning staan door hard te werken en veel zogenaamde 'leuke' dingen te doen.
De hamvraag is of we zelf nog weten wat échte ontspanning is?
Zekerheid en veiligheid zijn basisbehoeftes die je kan oproepen door:
->ernaar op zoek te gaan op je werk en in je privéleven: zoek een job die werkelijk ligt en die je kan volhouden, zoek een partner die je niet bedreigt en omring je met vriendelijke, liefhebbende mensen thuis en op het werk
->activeer je zorgsysteem (zie boven), waarin je sowieso veiligheid voelt, ongeacht e externe omstandigheden. Natuurlijk lukt dit makkelijker in de juiste, rustige omstandigheden, maar je kan het leren oproepen ongeacht de context. Dat doe je door o.a. ademhaling, visualisatie, lichamelijke ontspanning, mentale herkadering, meditatie, ...
Er zijn verschillende ingangspoorten en je zoekt wat werkt voor jou.///Je zal er echter niet in slagen om je zorgsysteem te activeren door erover na te denken, het gaat erom iets te doen dat een gevoel oproept.
3. Zinvolle werkuitdaging als derde buffer voor schadelijk impact van hoge werkdruk
Een zinvolle én haalbare uitdaging is wat je als mens motiveert om uit je luie zetel te komen en iets van je leven te maken. Het helpt je om in flow te zitten op je werk, je talenten uit te bouwen tot uitzonderlijke prestaties en om te blijven volharden in moeilijke omstandigheden.
Te weinig zinvolle uitdaging leidt tot apathie, bore-out, verveling.
Te weinig zinvolle uitdaging leidt tot apathie, bore-out, verveling. Dat levert ook stress en ongelukkigheid op, en heeft bovendien nadelige effecten op je gezondheid. Teveel of m.a.w. "onhaalbare" uitdaging levert enkel stress op en kan zeker op termijn niet tot gunstige effecten of goede prestaties leiden. De uitdaging kan onhaalbaar zijn omdat je er bv. de juiste competenties nog niet voor hebt ontwikkeld, onvoldoende correcte middelen of ondersteuning hebt, of omdat de werkdruk al te hoog ligt. Leg de lat dus net hoog genoeg!
Tips voor zinvolle werkuitdaging:
-> Monitor jezelf: Zoals het stretch-model toont, is het key om dagelijks te monitoren hoezeer je in je stretch-zone zit, waarin je gemotiveerd en productief, uitgedaagd wordt om het beste uit jezelf te halen. Merk op wanneer je teveel in comfort- of stresszone functioneert want dat hou je niet lang vol. Voor je het weet gaat je gezondheid en werkmotivatie achteruit en dat geldt ook voor je medewerkers of collega's.
Hamvraag is: "hoe graag doe je wat je dagelijks doet in je job?" Helaas antwoordt slechts 20% hier voluit positief op...
-> Als je in flow werkt in je stretch-zone, dan is je zorgsysteem actief. Je voelt je dan vrij ontspannen, het gaat vanzelf, je voelt je gewoon goed over jezelf, je bent niet bewust aan het presteren of het beter te proberen doen in de ogen van anderen. Je doet dan wat je écht graag doet, intrinsiek goed in bent en je werkt aan iets wat zinvol is voor jou.
Als je in situaties verkeert waarin je werkomgeving op -opdracht op zich niet zozeer bijdraagt tot "flow", dan kan je zelf proberen dit op te roepen: Als je wordt meegesleept in negativiteit of vooral bezig bent met wat je niet wil, of dit opmerkt bij een medewerker, stel jezelf of hem dan de vraag hoe je wel zou willen dat het gaat en hoe je je daarbij zou voelen en wat voor belangrijks het jou zou opleveren.
Hoe draagt deze kleine "onbenullige" of oninteressante taak vandaag toch bij aan jouw hoofddoel?
Merk hoe je opleeft bij deze gedachte alleen al en gebruik die motivatie als een boost om in je huidig werk in te zetten: hoe draagt deze kleine "onbenullige" of oninteressante taak vandaag toch bij aan jouw hoofddoel?
Help! Ik wil hier graag bij geholpen worden.....
>> Mijn laatste boek helpt je om deze drie essentiële buffers voor werkdruk te genereren uit jezelf. In veel situaties heb je de sociale of contextuele situatie niet in je voordeel en dan kan je toch je best doen om dit zoveel mogelijk uit jezelf te halen. Dat heet persoonlijk leiderschap. Je neemt hierin zelf de touwtjes in handen en tracht datgene wat je zelf kan beïnvloeden, te ontwikkelen.
>>Bekijk het boek hier op bol.com.
Dit boek "Persoonlijk leiderschap. Meer productiviteit in zes stappen met personal energy management" richt zich op wat je persoonlijk kan doen om je gevoel van veiligheid, verbinding en uitdaging te verhogen, o.a. door je zorgsysteem te activeren.
Het boek gaat overigens dieper in op de motiverende en ontstressende rol die je hiermee speelt naar je medewerkers toe als leider.
Leuk zijn de feitjes en op-onderzoek-gebaseerde weetjes over hoe dit je ook helpt om productiever te zijn in je job en een betere leidinggevende te worden.
Warme groet,
Sharon
>>Bron: "Welzijn en welbevinden van bedrijfsleiders van zeer kleine ondernemingen in België", Miet Lamberts & Inge Neyens, KU Leuven